Σε αυτό το διπλό αφιέρωμα θα αναφερθούμε στους πιο πολιτικοποιημένους καλλιτέχνες της Ελλάδας και του Εξωτερικού. Ξεκινάμε σήμερα με τους ξένους καλλιτέχνες όπου οι δράσεις τους ήταν άκρως πολιτικοποιημένες.
Η μουσική και ο στίχος, αναλύοντας βαθύτερα την ένωση τους ώστε να ποιηθεί ένα τραγούδι, συμπεραίνουμε ότι έχουν διαφορετικό σκοπό και η πορεία τους δεν είναι παράλληλη. Η μουσική ενώ ανακαλύφθηκε από τον άνθρωπο και πλέον ασχολούνται πολλοί με αυτήν, παρόλα αυτά είναι κάτι το οποίο δεν μπορούμε να κατανοήσουμε. Όσο και αν προσπαθούμε, ο χαώδης αριθμός νοτών σε πολλές κλίμακες και η τυχαία ή μη κατανομή τους σε ένα ελεγχόμενο χρόνο, καθιστούν ένα αποτέλεσμα το οποίο δεν μπορεί να προσδιοριστεί επαρκώς. Ο στίχος ήρθε να “εξανθρωπίσει” την τέχνη της μουσικής ακριβώς για αυτόν τον λόγο. Με τη συνοδεία των στίχων, η μουσική ακολουθία πλέον δεν είναι κάτι άγνωστο, αντιθέτως, ο καθένας πλέον μπορεί να σιγοτραγουδήσει ένα μουσικό στίχο και απευθείας να παράγει νότες και ας μη το καταλαβαίνει. Ο στίχος λοιπόν έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην κατανόηση της μουσικής από τον άνθρωπο. Από εκείνη τη στιγμή, η στιχουργική έφτασε σε πολύ υψηλά επίπεδα, ενώ οι θεματολογίες των τραγουδιών καλύπτουν όλα τα επίπεδα συζήτησης και κατανόησης οποιασδήποτε έννοιας.
Ο πολιτικοποιημένος στίχος αναπτύχθηκε και τελειοποιήθηκε τον 20ο αιώνα. Η μουσική πλέον γίνεται ένα με το λαό ο οποίος θα μιλήσει για τα καθημερινά του κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά προβλήματα τα οποία είναι απόρροια της βιομηχανικής επανάστασης, της ταχύτατης εξέλιξης και των γρήγορων ρυθμών ζωής ενώ η φτώχεια θα παραμείνει. Ο μέσος άνθρωπος δεν μπορούσε να μην αντιδράσει. Μέσα στις ενέργειες του ήταν και ο πολιτικοποιημένος στίχος. Έτσι θα γραφτούν πολλά τραγούδια τα οποία εξιστορούν κοινωνικοπολιτικά ζητήματα ασκώντας αυστηρή κριτική σε εκάστοτε πολιτικές, ενώ αναδείκνυαν τα κοινωνικά προβλήματα τους από τις καθημερινές εικόνες που βίωναν. Πολλές φορές ο πολιτικοποιημένος στίχος πολεμήθηκε και απαγορεύτηκε. Τα καθεστώτα όντας ολοκληρωτικά, έπραξαν σπασμωδικά για την πάταξη της ελεύθερης ιδέας και της αντίδρασης και απαγόρευσαν πολλά τραγούδια, ενώ εξόρισαν και βιαιοπράγησαν εναντίον των δημιουργών τους. Ο λόγος είναι προφανής, ήξεραν ότι το τραγούδι, αφού είχε τέτοια εξάπλωση και άνθιση, θα μίλαγε ευθέως στους ακροατές και θα τους περνούσε εύκολα τα αντιδραστικά μηνύματα. Οι πολιτικοποιημένοι καλλιτέχνες είναι οι σύγχρονοι ήρωες, άνθρωποι που θυσιάζουν τα πάντα για να μιλήσουν στον λαό, από ένα κατεξοχήν φιλελεύθερο βήμα… τη μουσική.
Ακολουθεί η λίστα με τα μεγαλύτερα ονόματα πολιτικοποιημένων μουσικών του εξωτερικού
Pink Floyd
Για τους Pink Floyd έχουμε μιλήσει. Είναι από τα σημαντικότερα και σπουδαιότερα συγκροτήματα όλων των εποχών, με τεράστια καριέρα τεσσάρων δεκαετιών και πλούσιας δημιουργίας που ξεκινά το 1965 και δισκογραφικά τελειώνει το 1994. Η παρέα του Roger Waters και του David Gilmour δημιούργησε μουσική η οποία περιείχε μεγάλο εύρος ακουσμάτων και χαρακτηριστικών με μοναδικό τρόπο, ενώ οι θεματολογίες των κομματιών τους ποικίλουν. Ανάμεσα στις θεματολογίες τους περιέχονται πάρα πολλά πολιτικά μηνύματα και κοινωνικές ανησυχίες, σε τέτοια συχνότητα που μπορούμε να τους αποκαλέσουμε πολιτικοποιημένους καλλιτέχνες. Η δισκογραφία τους περιέχει πολλά άλμπουμ πολιτικοποίησης και ιδεών, όπως το Dark Side Of The Moon, Animals, Ummaguma αλλά και το θρυλικό The Wall. Οι Pink Floyd άφησαν πίσω τους ένα σπουδαίο μουσικό και και πνευματικό έργο, το οποίο ώθησε πολλούς ανθρώπους στην κοινωνική και πολιτική αντίληψη που κατέχουν σήμερα.
Μπορείτε να διαβάσετε εδώ το αφιέρωμα για τη σταδιοδρομία του συγκροτήματος.
Ακόμη μπορείτε να διαβάσετε εδώ την ανάλυση ενός πολιτικοποιημένου κομματιού του συγκροτήματος, το Comfortably Numb.
John Lennon
O John Lennon, ήταν μια από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες του 20ου αιώνα. Γεννημένος στο Λίβερπουλ της Αγγλίας, μαζί με τον Paul McCartney δημιούργησαν το βρετανικό συγκρότημα "The Beatles" μέσα από το οποίο αναδείχθηκε το πλούσιο ταλέντο του. Αφότου ξεκίνησε solo καριέρα, δημιούργησε πολλά πολιτικοποιημένα τραγούδια τα οποία έγιναν μεγάλη επιτυχία και διαμόρφωσαν συνειδήσεις. Παραδείγματα αποτελούν το Working Class Hero αλλά και το κομμάτι-ιδεολογία Imagine. Πέρα από τη δισκογραφική του καριέρα, ο John Lennon ήταν μεγάλος ακτιβιστής καθώς προέβαινε συχνά σε ριζοσπαστικές πράξεις και πέρναγε πολιτικοποιημένα μηνύματα. Οι κινήσεις αυτές είχαν μεγάλο νόημα και σήμαιναν πολλά. Φαίνεται όμως, ότι ενόχλησε πολλούς, γιατί ήταν φωτισμένο μυαλό και ο λόγος του ακουγόταν. Το 1980 κάποιος άγνωστος τον δολοφόνησε. Ένας "φωτισμένος" άνθρωπος που έκανε το καθήκον του, ο John Lennon θα μείνει στην ιστορία και για τη μουσική του κληρονομιά αλλά και για την ανθρωπιστική του δράση. Λίγοι είχαν το κουράγιο και το θάρρος να δείξουν την όμορφη πλευρά της ζωής, δίχως συμφέροντα και υλικά αγαθά. Πάλεψε και τελικά, βγήκε νικητής, καθώς η ανθρωπότητα ποτέ δεν θα τον ξεχάσει.
Διαβάστε εδώ για μια από τις πολλές πολιτικές διαμαρτυρίες του, όπου επέστρεψε ολόκληρη βασιλική τιμή!
Peter Gabriel
Ένας ακόμη πολιτικοποιημένος καλλιτέχνης είναι ο Peter Gabriel. Ο βρετανός μουσικός και στιχουργός γεννήθηκε το 1950 και έκανε καριέρα με το συγκρότημα Genesis αλλά και Solo. Το 1986 ξεκίνησε ένα εγχείρημα το οποίο αποδείχθηκε μεγάλο, να ασχοληθεί με τη Διεθνή Αμνηστία και να λάβει μέρος σε μια μεγάλη καμπάνια για τη προστασία ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έτσι ξεκίνησε συναυλίες με γνώμονα τη διατήρηση των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέχρι το 1998. Ακόμη το 1992 δημιούργησε μαζί με άλλους την μη κερδοσκοπική εταιρία WITNESS η οποία υποστηρίζει και πραγματοποιεί video και ντοκιμαντέρ με θέμα τη διατήρηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την εξασφάλιση της δικαιοσύνης, την πάταξη της βίας και τη δημόσια προβολή όλων αυτών. Ακόμη έχει πάρει μέρος και σε άλλα ακτιβιστικά γκρουπ όπως τους Elders στην Νότια Αφρική. Τέλος έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με το Απαρτχάιντ.
Ένας λιγότερο γνωστός αλλά βαθιά πολιτικοποιημένος καλλιτέχνης ήταν ο Victor Jara. Καταγόταν από τη Χιλή γεννημένος το 1932 και από νωρίς είχε δείξει σημάδια πολιτικοποιημένης τέχνης ενώ ήταν μέλος του κουμμουνιστικού κόμματος της Χιλής. Έχει γράψει πάρα πολλά πολιτικά κομμάτια τα οποία μπορούν να βρεθούν με μια απλή αναζήτηση. Το 1970 βοήθησε στην άνοδο του πολιτικού Allende ο οποίος εξελέγη πρωθυπουργός της χώρας. Δυστυχώς, η ακροδεξιά η οποία αντιτασσόταν στην πολιτική Allende, υποστηρίχθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες και μαζί με τον Χιλιανό στρατό κήρυξε φασιστικό καθεστώς. Σε αυτή τη περίοδο είναι που πέθανε και ο Allende. Εκείνη την μέρα ο Jara τραγούδαγε μπροστά σε κόσμο για να ανεβάσει την διάθεση του κοινού. Στις 12 Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου αυτός και χιλιάδες κόσμος οδηγήθηκε σε ένα στάδιο σαν κρατούμενος από το στρατό της Χιλής από το οποίο δε βγήκε ζωντανός... Μια ιστορία λέει ότι ξεκίνησε να παίζει κιθάρα και να τραγουδάει ώστε ο κόσμος να διατηρήσει ελπίδα. Αυτό δεν άρεσε στο στρατό ο οποίος τον έκανε να σταματήσει με τη βία χτυπώντας τον μέχρι που δεν μπορούσε να παίξει. Τότε άρχισε απλά να τραγουδάει και τον σταμάτησαν τελειωτικά πυροβολώντας τον… Ο Jara έχει γίνει έμπνευση πολλών καλλιτεχνών και ποιητών ανά τον κόσμο ενώ έχουν γραφτεί πολλά γι αυτόν. Ακόμη πολλές ακτιβιστικές ομάδες έχουν πάρει το σκεπτικό του και συνεχίζουν το δύσκολο έργο τους.
Joan Baez
H Joan Baez είναι Αμερικανίδα στιχουργός, τραγουδίστρια της folk αλλά και άλλων ειδών μουσικής. Η καριέρα της είναι πολυετής καθώς από τα 18 της (1956) τραγουδάει ασταμάτητα. Οι στίχοι των τραγουδιών της ποικίλουν, καθώς τραγουδάει σε Αγγλικά αλλά και Ισπανικά. Πέρα από τον καλλιτεχνικό χώρο, η Joan είναι ιδιαίτερα γνωστή για τις κοινωνικοπολιτικές δράσεις της. Έχει συμμετάσχει σε πολλές διαμαρτυρίες μαζί με ακτιβιστές. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ συνελήφθη και φυλακίστηκε για τη συμμετοχή της στη διαμαρτυρία στο Armed Forces Induction Center.. Εκτός αυτού του γεγονότος, ενεργά κατά του πολέμου καθώς είναι σημαντικό μέλος του αντιπολεμικού κινήματος. Εκτός από τις διαμαρτυρίες με πορείες, η Joan Baez έχει γράψει πολλά τραγούδια κατά του πολέμου και κάποιων κοινωνικών προβλημάτων. Ακόμη, δρα κατά των φυλετικών διακρίσεων. Το 1963 στην περίφημη αρχική ομιλία του Martin Luther King με το ξεκίνημα «I have a dream» η Joan τραγούδησε πολλά κομμάτια όπως το Oh Freedom και το We shall Overcome. Επίσης έχει συμμετάσχει σε πολλές διαμαρτυρίες κατά του φυλετικού διαχωρισμού κυρίως σε νότιες περιοχές της Αμερικής που ακόμη και σήμερα υπάρχουν άνθρωποι με απαρχαιωμένες απόψεις.
Όπως καταλαβαίνετε, υπάρχουν πολλοί καλλιτέχνες που παρά την αναγνώριση τους και την επιτυχία τους, δεν έχουν μείνει σε αυτό. Χρησιμοποίησαν την καθολική αναγνώριση του προσώπου τους και βοήθησαν ανθρώπους και πολιτικούς με όραμα ένα καλύτερο κόσμο. Ακόμη, βοήθησαν πολλές οργανώσεις να περάσουν τα θετικά μηνύματα τους, όπου εκείνη την εποχή χλευάζονταν. Πολλοί πέτυχαν κάποιες επιδιώξεις, άλλοι πέθαναν για αυτό… Βλέποντας την πρωτοφανή ευαισθητοποίηση των μουσικών καλλιτεχνών και τον ρομαντισμό που επιδείκνυαν, συμπεραίνουμε τη θετική επιρροή που ασκεί η μουσική στο πνεύμα του ανθρώπου. Σε αυτό το άρθρο αναλύσαμε μερικούς καλλιτέχνες όπου είχαν διάθεση για εξωτερίκευση του κοινωνικού και πολιτικού τους προσώπου ώστε να περάσουν μηνύματα, χρησιμοποιώντας την επιρροή και την αναγνωρισιμότητα που τους είχε δώσει η δουλειά τους. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι ήταν μόνο αυτοί. Αμέτρητοι καλλιτέχνες ανά τον κόσμο έγραψαν τραγούδια και συμμετείχαν ενεργά σε διάφορα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα με σκοπό ένα καλύτερο αύριο. Η μουσική λοιπόν, διδάσκει ακόμα και μαθήματα ζωής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου