Πειρατεία ή Λογική αντίδραση των καταναλωτών;

 Πειρατεία ή αλλιώς κλοπή πνευματικών δικαιωμάτων, είναι ο χαρακτηρισμός μιας πράξης η οποία είναι πολύ συχνή στο ίντερνετ, ο διαμοιρασμός έργων χωρίς άδεια και πληρωμή. Η ερώτηση που εύλογα τίθεται όμως είναι η εξής, πράγματι αυτή η λέξη ή φράση αντικατοπτρίζει επακριβώς τη συγκεκριμένη πράξη;

 Η συγκεκριμένη πειρατεία, ονομάστηκε έτσι για να προσδιοριστεί από τις αρχές ο τρόπος διαμοιρασμού έργων και υλικών, που υπάρχουν στο εμπόριο, χωρίς χρηματικό αντίτιμο ανάμεσα σε καταναλωτές. Πειρατεία ονομάζουν οι αρχές τις πράξεις από το να αντιγράψεις στο ξαδερφάκι σου ένα cd των U2, μέχρι τον διαμοιρασμό ολόκληρης της φιλμογραφίας του Johny Depp. Βέβαια εκτός από μουσική και ταινίες διαμοιράζονται εικόνες, ηλεκτρονικά παιχνίδια, βιβλία, προγράμματα software και πολλά άλλα. Με το όνομα αυτό, οι αρχές θέλουν να προσδιορίσουν ότι οι χρήστες του δωρεάν διαμοιρασμού, έχουν συμπεριφορά πειρατή, ο οποίος αρπάζει ό,τι βρει σε ένα μέρος.

H πράξη αυτή εδώ και χρόνια έχει χαρακτηριστεί παράνομη διεθνώς, εξ ου και το όνομα. Χώρες όπως οι Η.Π.Α. και η Σουηδία, έχουν θεσμοθετήσει ελέγχο του διαδικτύου σε εθνικό επίπεδο και είναι πλήρως αποφασισμένοι να πατάξουν το γεγονός. Εν συνεχεία, ακολούθησαν πολλές χώρες και πλέον, η πάταξη του συγκεκριμένου "εγκλήματος" είναι διεθνής προτεραιότητα.

Η πειρατεία έγινε κυρίως γνωστή μέσω του διαδικτύου, όταν ήρθε η εποχή του ίντερνετ μεγάλης ταχύτητας (DSL) σπίτια μας, δηλαδή κάπου στο 2004-2005. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι δεν υπήρχε παλαιότερα, όταν βέβαια δεν υπήρχαν τόσοι πολλοί που ασχολούνταν με το διαμοιρασμό. Με τον καιρό, όταν και το ίντερνετ συνέχισε να ανεβάζει ταχύτητες, εμφανίστηκαν όλο και περισσότεροι διαμοιραστές, όλο και περισσότερα sites, όλο και περισσότεροι χρήστες που να ασχολούνται με αυτό. Κάπου στο 2009, υπογράφηκε συμφωνία μεταξύ 30 χωρών στην Ιαπωνία, με τίτλο ACTA, όπου μαζί με άλλες διατάξεις, συμφωνήθηκε η πάταξη της διεθνούς πειρατείας. Μαζί με την Ιαπωνία, υπέγραψαν οι 22 χώρες της Ε.Ε.(μαζί και η Ελλάδα), ο Καναδάς, οι Η.Π.Α., η Αυστραλία, η Νότια Κορέα, η Σιγκαπούρη και η Νέα Ζηλανδία. H συνθήκη αυτή, αφορούσε την καταπολέμηση της πειρατείας και του παράνομου "κατεβάσματος" αρχείων από το διαδίκτυο.

Οι πρώτες αντιδράσεις φάνηκαν από τις πρώτες ώρες της υπογραφής, καθώς ο Γάλλος σοσιαλιστής Καντέρ Αρίφ, εισηγητής της συμφωνίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, παραιτήθηκε με την επικύρωση της συμφωνίας, αποκαλώντας την συμφωνία ως φάρσα, αφού πάρθηκε ως απόφαση χωρίς την συγκατάθεση των πολιτών καθώς και την έλλειψη διαφάνειας από την αρχή των διαπραγματεύσεων. Ακόμη πολλοί επικριτές έκαναν λόγο για υπονόμευση συνταγματικών κατοχυρωμένων δικαιωμάτων. Τέλος, η Quadarture du Net, οργάνωση για την ελευθερία στο διαδίκτυο, εκτιμά ότι μέσω της ACTA, οι αστυνομικές επιχειρήσεις και οι κινήσεις δικαιοσύνης θα μπορούν να ανατίθενται σε ιδιωτικούς φορείς, παρακάμπτοντας τη δικαστική εξουσία και το δικαίωμα στη δίκαιη ηθική.

Η ερώτηση όμως είναι: Πράγματι αυτή η πράξη είναι πειρατεία; Θα έπρεπε να διώκεται ποινικά;

Ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η πειρατεία δεν ξεφύτρωσε από το πουθενά. Τα πράγματα σε μια κοινωνία δεν γίνονται τυχαία, ούτε κάποιο μέλος μιας κοινωνίας ξαφνικά ξυπνάει και αποφασίζει να πράξει άδικα προς άλλο μέλος της. Στο διάστημα από το 2000 μέχρι το 2005 η αξία των εμπορεύσιμων αντικειμένων, υλικών ή μη, ανεξαιρέτως αν είναι βασική ή όχι η ανάγκη απόκτησης τους, αυξήθηκε κατακόρυφα σε ποσοστά άνω των 200%. Βασικό ρόλο έπαιξε η αλλαγή του νομίσματος στην Ε.Ε. με το ευρώ, όπου αν μια φραντζόλα ψωμί στην Ελλάδα κόστιζε 10 δραχμές, τώρα κοστίζει το λιγότερο 60 λεπτά του ευρώ. Εν τω μεταξύ, οι μισθοί παρέμειναν σταθεροί ή αυξήθηκαν ελάχιστα. Και μιλάμε για βασική ανάγκη. Για να έρθουμε στο θέμα μας, όταν ήμουν 10 χρονών θυμάμαι την ακατέβατη τιμή ενός cd που κόστιζε 20 ευρώ. Με θυμάμαι να μπαίνω στα Μετροπολις και γενικότερα στα δισκάδικα, και ενώ ήθελα να ψάξω και να ανακαλύψω πράγματα, δεν μπορούσα. Πόσα χρήματα να ξοδέψεις; Εν τω μεταξύ οι εταιρίες πλούτιζαν. Μιας και η στήλη μας είναι μουσικής, θα το ειδικεύσουμε το άρθρο λέγοντας ότι με αυτή την κατάσταση, λογικό είναι ο κόσμος να μην ενδιαφέρεται να ψάξει μουσικά και να αναζητήσει, αλλά να πάει σε δοκιμασμένες επιτυχίες του ραδιοφώνου. Κάπως έπρεπε να αντιδράσει ο κόσμος. Κάπως έπρεπε να ανακτήσει τα χαμένα χρήματα του. Έτσι έψαχνε και αντάλλασσε δίσκους και άλμπουμ με γνωστών του, με τον απλό και υγιή τρόπο της αντιγραφής, χωρίς κέρδος και χωρίς δόλο, ώστε να μη σπαταλήσει άλλα χρήματα. Με την έλευση του παγκόσμιου διαμοιρασμού ήρθε η άνοιξη. Ο κόσμος μπορούσε να ανταλλάξει δίσκους με κόσμο από άλλες χώρες και να αποκτήσει αυτά που ήθελε. Ήταν μια σκληρή και προφανής αντίδραση του κόσμου προς τις αδηφάγες εταιρίες που κερδοσκοπούσαν τόσο καιρό.

Οι εταιρίες έπρεπε να αντιδράσουν. Πώς αντέδρασαν; Αντί να κατανοήσουν το πρόβλημα του απλού πολίτη, φυσικά και δεν συμβιβάστηκαν. Κατέτρεξαν σε νομικούς και θεσμοθέτες να καθιερώσουν τα δικαιώματα τους, δίχως να σκεφτούν τα δικαιώματα του κόσμου. Παρόλα αυτά, κάποιες εταιρίες, κατάλαβαν τον προβληματισμό αυτό και μείωσαν τις τιμές τους, κάνοντας προσφορές και διάφορα τεχνάσματα, όμως ο κόσμος δεν πείσθηκε. Με τους νόμους κατά του διαμοιρασμού, οι εταιρίες πέτυχαν προσωρινά να δημιουργήσουν μεγάλο πλήγμα σε αυτό το φαινόμενο και είδαμε πολλές συλλήψεις διαμοιραστών, κλείσιμο μεγάλων downloading sites (megaupload, isohunt, gamato) και τη φυλάκιση των μελών τους. Πλέον, η πειρατεία θεωρείται μεγάλο αδίκημα, είναι συνώνυμο της face to face κλοπής και τα μέτρα καταπολέμησης της όλο και αυξάνονται.

Είναι τελικά ο διαμοιρασμός αρχείων πειρατεία ή οι αρχικές τιμές των προϊόντων κάνουν "ρεσάλτο" στις τσέπες και τα πορτοφόλια μας. Τι ακριβώς περιμένουν να κάνει ο καταναλωτής, να πληρώσει το υπέρογκο ποσό ή να μην το αγοράσει ποτέ; Σκεφτείτε, αν οι τιμές των προϊόντων ήταν πολύ πιο μικρές, μήπως τελικά δεν θα υπήρχε πειρατεία;

Τίποτα από αυτά δεν έχει σημασία όμως αν δεν ρωτήσουμε τους πραγματικά αδικημένους της κατάστασης. Τι έχουν να πουν οι καλλιτέχνες για όλα αυτά; Τους ενοχλεί ο δωρεάν διαμοιρασμός των δουλειών τους;

Το 2011, λίγο μετά την σύλληψη του ιδιοκτήτη του megaupload και το κλείσιμο του site, πολλοί από τον χώρο της μουσικής, έφτιαξαν ένα βίντεο συμπαράστασης προς το megaupload.

Εσείς τι λέτε; Τους ενοχλεί;